Verslag 15 – Alien Australia

Er werd mij eens gevraagd wat er zo nou zo bijzonder is aan Australië. Ondanks de overvloed aan indrukwekkende gebieden op andere continenten, zoals Europa en Noord Amerika, welke ongetwijfeld talloze overeenkomsten vertonen met het diverse landschap hier, trekt Australië toch een onuitputbare stroom bezoekers aan vanuit alle windstreken. Wat volgens mij het geheim is achter Australië's enigmatische aantrekkingskracht is haar onweerlegbare uniekheid.

Australië is op allerlei manieren onvergelijkbaar anders dan alle andere werelddelen. Ten eerste is daar haar klimaat. In tegenstelling tot andere continenten, waar redelijk recentelijke geologische activiteiten zoals vulkanisme, bergvorming en glaciale activiteiten voor nieuwe, vruchtbare grond hebben gezorgd, bevindt Australië zich al tientallen miljoenen jaren in een soort geologische coma. Zij was te plat, te droog en te warm om ijskappen aan te trekken en haar bodem te dik en te oud om vulkanen door te laten of bergen te laten vormen. Dit heeft geresulteerd in een grondlaag die niet wordt ververst en waaruit alle voedingstoffen door regen en wind worden weggevaagd. Kortom, de bergen in Australië zijn zeldzaam, oud en afgesleten en de grond is droog en onvruchtbaar.
Daarnaast heeft Australië te kampen met ongunstige weersomstandigheden. Ondanks het feit dat grote delen van Australië onderhevig zijn aan seizoensveranderingen zoals we die in Europa kennen, reageert veel van haar flora niet zoals wij dat gewend zijn. Veel Australische bomen, bijvoorbeeld, verliezen 's winters niet hun bladeren. Dit komt door een ander verschijnsel dat nog meer invloed heeft op het Australische klimaat, namelijk El Niño. De kringloop van droogte en overstroming die El Niño teweegbrengt heeft enorme gevolgen voor Australië. Zelfs haar grootste rivier, de Murray River, kan bij het uitblijven van de regen worden gereduceerd tot een stroompje van nog geen meter breed. Omdat Australië zo enorm afhankelijk is van het water dat El Niño aanvoert, heeft zij vaak te lijden onder langdurige droogte, wat, in combinatie met de al onvruchtbare grond, leidt tot zeer onherbergzame omstandigheden. De flora en fauna in Australië hebben zeer creatieve manieren gevonden om in hun vijandige leefomgeving te kunnen overleven, wat heeft geleidt tot bijna buitenaardse dier- en plantsoorten. Nou zijn de dieren en planten in Australië sowieso al heel anders als elders ter wereld, wat verklaard kan worden door de geologische geschiedenis van onze aardbol.

In den beginnen waren alle continenten met elkaar verbonden. Ze vormden samen het supercontinent, Pangaea. Australië was onderdeel van het eerste werelddeel dat als het ware wegdreef van het supercontinent, zo'n 45 miljoen jaar geleden. Omdat zij al zo lang totaal geïsoleerd is van de rest van de wereld, in tegenstelling tot andere continenten, zoals Europa en Noord Amerika, welke nog met elkaar verbonden waren zo recent als15.000 jaar geleden, hebben planten en dieren zich op een unieke manier ontwikkeld. Deze afgezonderde evolutie heeft gezorgd voor 's werelds meest aparte natuurlijke creaties. Zo zijn buideldieren zoals de kangoeroe en de koala alleen hier te vinden, een ook de enige eieren-leggende zoogdieren, het vogelbekdier en de echidna (miereneter), zijn typerend voor de bizarre Australische fauna. Grootte kat- of hondachtigen, welke op ieder ander continent nu of vroeger voor een natuurlijke prooi- roofdierbalans zorgen, zijn in Australië vreemd genoeg afwezig (de Australische dingo is niet inheems) en ook apen en primaten komen hier niet voor. De vogels lijken ogenschijnlijk nog het meest op de gevederde exemplaren die wij in Europa kennen, maar wanneer men hun gedrag bestudeert blijken ook zij een zeek unieke manier te hebben gevonden om in het dorre Australische landschap te overleven. Zo blijven de nakomelingen van vogels zoals de Kookaburra en de Magpie een jaar of langer bij de ouders, zodat ze kunnen helpen met het grootbrengen van het volgende nest. Dit gedrag is op andere continenten bijna niet te vinden. Ook Australië's meest beroemde dier, de kangoeroe, is nog vreemder (en ingenieuzer) dan zijn op het eerste gezicht lijkt. Zij springt namelijk niet omdat het er grappig uitziet, maar omdat springen de meest energiezuinige manier van voortbewegen is. De energie van de sprong wordt namelijk opgeslagen in de pezen van de poten, terwijl het heen- en weer stuiteren van de organen ervoor zorgt dat de longen inkrimpen en uitzetten, wat de ademhaling reguleert. Ook heeft het Australische icoon een briljant voorplantingssysteem. Wanneer een vrouwtje in verwachting raakt wanneer de omstandigheden niet gunstig zijn (bijvoorbeeld tijdens een lange droogte), dan is haar lichaam instaat om de foetus als het ware in de wacht te zetten in de buidel. Deze zal pas doorgroeien wanneer mams genoeg energie kan verzamelen om haar kroost van melk te voorzien. De antechinus, een ratachtig buideldier, heeft ook een wonderbaarlijke manier gevonden om het voortplanten zo succesvol mogelijk te maken. De mannetjes leven maar 11 maanden, waarvan ze de eerste 10,5 alleen maar eten. Vervolgens worden het echte superpubers en denken ze alleen nog maar aan sex, wat in het geval van de antechinus een ware obsessie wordt. In hun zoektocht naar vrouwtjes vergeten ze te eten en te slapen, en spenderen al hun energie aan het verleiden van hun vrouwlijke (en slimmere?) tegenhangers met aandoenlijke piepjes. In augustus, slechts twee weken nadat ze hun pubertijd hebben bereikt, vallen alle mannetjes dood neer, uitgeput door het dragen van gezwollen balzakken en het hebben van zo veel mogelijk sex. Het effect van de dood van deze disposable dads is dat er meer eten overblijft voor de vrouwtjes, wat, in deze vijandige omgeving, de overlevingskansen van de volgende generatie aanzienlijk vergroot.
Ook planten hebben zich op zeer bijzondere manieren aangepast aan het Australische klimaat, zij het op een wat minder spectaculaire manier. Zoals eerder genoemd verliezen veel bomen, zoals de Eucalyptus, niet hun bladeren in de winter, maar hun bast, en ook de veelzijdige en kleurrijke pracht van de wildflowers in het zuidwesten dient zeker niet alleen als toeristenattractie. De veelzijdigheid is te danken aan de onvruchtbaarheid van de grond, die het onmogelijk maakt voor één soort om te domineren. De felle kleuren van de bloemen zijn op hun beurt essentieel om de zeldzame en wijdverspreide bijen aan te trekken. Het nectar en de pollen van de Australische bloemen voeden niet alleen insecten, maar ook de kleine honey possum, waarvan het mannetje sperma bezit dat groter is dan dat van een blauwe vinvis. Vreemd, zou je zeggen, maar in een land als Australië is dit bijna niet meer dan normaal.

Het vreemdste dier van allemaal is echter de Australiër zelf. Ik weet niet of het komt door het onherbergzame land waar ze in wonen of door het feit dat Australië zo afgelegen ligt, maar de mensen hier zijn zowel uitermate behulpzaam en vriendelijk als ongelofelijk nationalistisch en xenofobisch. Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar bijna iedere Australiër die we tot nu toe hebben gesproken, hoe aardig en vrijgevig ze ook waren naar ons toe, is van mening dat Australië te vol is, migranten misbruik maken van hun land, moslims een bedreiging vormen en China (het grote kwaad) de economie van Australië langzaam neerhaalt, terwijl ze feitelijk alleen maar troep maken. Veel van de Australische cosmopolieten zullen hier waarschijnlijk genuanceerder over denken, maar voor de gemiddelde plattelandbewoner (en dat zijn er een hoop hier) zijn buitenlanders slecht, is Amerika de groter redder (met dank aan WOII), moeten kangoeroe's afgeschoten worden, horen vrouwen achter het aanrecht en is hun staat het beste van allemaal. Nou is dit alles misschien een beetje overdreven, maar er zit zeker een kern van waarheid in. Vooral hun enigszins ouderwetse ideeën over de rollen van man en vrouw zijn erg opvallend. Nog nooit heb ik een moderne, jonge man zijn vrouw horen voorstellen (kan ze zelf niet praten?), totdat ik in Australië kwam. Ook hoor ik iedere keer weer met verbazing aan hoeveel vrouwen thuisblijven nadat ze kinderen krijgen. Part-time werken als moeder is toch echt wel het maximale, en zelfs dat doen ze eigenlijk pas als het kroost naar school gaat. Mannen daarentegen doen echte mannendingen, zoals vlees braden en bier drinken, en naald in een hooiberg is makkelijker te vinden dan een Australische man die niet vist. Australiërs zijn ook opvallend preuts. Naaktheid (zelfs topless-heid) is op veel plekken (c.q. stranden) verboden, praten over je lichaam of sex is zeker not done, en de gemiddelde Australische (getrouwde) vrouw kleed zich zachtgezegd conservatief. De mentaliteit van de gemiddelde Australiër lijkt dan ook een beetje Brits, maar het consumentengedrag is totaal Amerikaans. Grootverpakkingen voedsel zijn de normaalste zaak van de wereld, en naast de traditionele barbecue zijn de mensen Down Under dol op alles wat gefrituurd is. Dit is uiteraard te zien in het straatbeeld. Volgens de Lonely Planet (uit 2007) is meer dan 30 % van de Australische populatie veel te zwaar en ik heb het idee dat dit de laatste twee jaar is toegenomen. Veel mensen zijn erg dik en in de meeste kledingwinkels hangen rekken vol maatjes 44 tot en met 52. Kortom, ik voel me hier super slank.
Australiërs praten ook vreemd. Zo zeggen ze geen hallo wanneer je ze tegenkomt, maar “how's it going”of “how are ya”. Helemaal geen gekke vraag, zou je denken, maar het vreemde is dat ze niet verwachten dat je hier antwoord op geeft. Het is gewoon een begroeting. Het avondeten noemen ze “tea” en werkelijk iedereen wordt aangesproken met “mate”. Wanneer ze willen weten of je iets echt meent vragen ze “fair dinkum?”, Engelsen zijn “Poms” en een koelbox is een “Esky”.
Met al deze unieke eigenschappen, in combinatie met hun gastvrijheid en vriendelijkheid, maken de Australiërs hun land nog aantrekkelijker. Het eten lijkt op dat van thuis, je kan jezelf overal verstaanbaar maken, en toch voelt het echt alsof je aan de andere kant van de wereld bent. Wat wil je nou nog meer?

Nu weer even terug naar de Australische fauna. Behalve van het menselijke soort (vooral de grijze variant met caravan) hebben we helaas nog niet veel van Australië's meest wonderbaarlijke wezens mogen aanschouwen. Veel buideldieren zijn alleen 's nachts actief (in tegenstelling tot Koen en ik, die meestal al om 8 uur in ons nest liggen...) en sommige andere dieren, zoals bijvoorbeeld het vogelbekdier, zijn zeer zeldzaam. Wel hebben we al veel van de kangoeroe en haar kleine neefje, de wallaby, mogen genieten. Vooral in Cape Range National Park, waar we na het posten van ons vorige verslag heen zijn gegaan, konden we onze ogen de kost geven aan talloze Skippies, in allerlei soorten, kleuren en maten. Verder zien we onderweg ontzettend veel vogels. Het meest indrukwekkend zijn zeker de wedged tail eagles, welke een vleugelspanwijdte hebben van meer dan 2 meter. Ook andere roofvogels, zoals bruine valken en havikken, zijn zeer majestueus, zowel vliegend als zittend in een boom. Minder imposants maar zeker niet minder adembenemend zijn de vele soorten papagaai-achtigen die hier rondvliegen. De grijze galah, met haar roze buik en vrolijke kuif is zeer aandoenlijk, een ook de hordes kaketoes zijn, ondanks hun afschuwelijke geschreeuw, zeer leuke campingbewoners. De kleuren van de verschillende soorten parkiet-achtigen zijn nog wel het meest bijzonder, varierend van fel blauw met groen en geel tot donker blauw met rood. Verder hebben we, in de categorie Australische landbewoners, nog mogen genieten van enkele dingo's, emu's, wat wilde kamelen en wilde paarden (brumbies) en een enkele wilde kat (allen, met uitzondering van de emu, niet inheems en schadelijk voor het milieu, zoals ons telkens weer door bezorgde Australiërs op het hart worden gedrukt).

In het Ningaloo Marine Park hebben we, zoals gehoopt, met volle teugen kunnen genieten van wat de Australische wateren ons te bieden hebben. Woensdagochtend betraden we het Cape Range National Park, welke grenst aan het beroemde beschermde onderwatergebied. De nacht ervoor hadden we doorgebracht in een caravanpark net buiten het dure Exmouth, aangezien alle kampeerplekken in het nationale park die dag bezet waren. Om de volgende dag wel een begeert plekje te kunnen bemachtigen stonden we woensdag voor dag en dauw (half 6) op en voegde ons bij de andere wachtenden voor de park ingang. Na 3 uur in de rij te hebben gestaan mochten we naar ons plekje, en na ons kamp op te hebben gezet begonnen met met een snorkelbezoekje aan South Mandu. Hier zagen we al bijna direct een black tip reef shark, wat al het kouwlijden (ondanks de gehuurde wetsuits) meer dan goed maakte. Verder deed het rif ons erg denken aan een ondiepe versie van vele Zuid-Oost Aziatische wateren, en toen het tij te laag werd om te snorkelen storten we ons zonder veel moeite op het lezen, zonnen en vissen (uiteraard sprekend voor mezelf, respectievelijk Koen).
Toen we de volgende dag om kwart over 8 onze voeten (en flippers) nat maakten bij de Oyster Stacks vielen we helemaal met onze neus in de spreekwoordelijke boter. Maarliefst 3 black tip reef sharks en een groene zeeschildpadden kruisten ons pad, en ook de grote scholen emperors, trevallies en darts waren erg indrukwekkend (geen idee hoe ze in het Nederlands heten). “Nu alleen nog een white tip reef shark”, zei ik schertsend tegen Koen, en ja hoor, bij onze twee snorkelplek, Turquoise Bay, was het eerste wat we zagen een white tip. Ook ontdekten we, naast de vetrouwde hoeveelheid kleurige rifvissen, een paar schattige toad fish, maar aangezien het water nogal troebel was besloten we verder te gaan naar een derde plek. Bij Lake Side stapten we nogmaals het frisse water in, maar hier was de zichtbaarheid even slecht, en na weer opgedroogd te zijn besloten we dit deel van Ningaloo gedag te zeggen en door te trekken naar Coral Bay. In dit plaatsje, dat bijna meer caravanparks binnen haar grenzen heeft dan inwoners (42), kwamen we de volgende ochtend aan, na een mislukte poging een kampeerplek te vinden bij het nabije 14 mile beach (campers with chemical toilets only, wat een discriminatie!). Tijdens het snorkelen begrepen we gelijk waar Coral Bay haar naam vandaan heeft. Het rif, zo'n 150 meter uit de kust, leek wel de Garden of Eden met haar talloze, gigantische koraalformaties. Sponge coral, cabbage coral, brange corral, brain corral (allemaal zeer accuraat benoemd) en nog vele andere soorten vormden samen een prachtige onderwatertuin, welke, ondanks de weinige vissen, ons met gemak een half uur onderwater hield. Ook op het land werden we goed vermaakt toen er voor onze neus een trouwerij plaatsvondt.
Later op de middag snorkelde ik een rondje om Coral Bay's pier, waar ik een octopus, boxfish en een bosje pijlstaartinktvisjes zag, terwijl Koen nog wat hengelde. Na deze episode zochten we ons heil op een parkeerplaats 60 kilometer verder, om de volgende dag richting Carnarvon af te zakken. Daar spendeerden we een nacht tussen de mangroven op Miaboolya Beach, waarna we in Carnarvon boodschappen deden en een afspraak maakte voor Charlie bij de autodoktor. Vervolgens reden we naar de Blowholes, waar de golven zich door gaten in de kust drijven en zo voor spectaculaire fonteinen zorgen. Vlakbij de Blowholes vonden we een goedkope kampeerplek direct aan de kust, waar we een paar dagen besloten te blijven. Het weer liet helaas wat te wensen over en we moesten regelmatig dekking zoeken voor de regen in de tent of auto, maar ondanks de nattigheid hebben we het erg naar ons zin gehad. We vermaakten ons met lezen, vissen, spelen in de wilde golven en ouwehoeren met onze excentrieke buurman Bret, die zo vriendelijk was om ons zijn vuurplaats en hengel te laten gebruiken. Donderdag brachten we wederom een bezoekje aan Carnarvon, waar we Charlie voor $210 dollar lieten repareren en onze was deden bij de plaatselijke laundromat. Na bijna 6 volle dagen op één plek te hebben gestaan (voor het eerst) hebben we besloten om weer verder naar het zuiden te trekken. Vandaag rijden we door richting Denham, waar we uiterlijk morgen willen aankomen. Perth is ook al in zicht, en we verwachten binnen 10 dagen de hoofdstad van Western Australia te hebben bereikt. We zijn erg benieuwd naar alles wat deze metropool ons te bieden heeft en zijn stiekem ook best blij dat het einde steeds meer in zicht komt (niet ten minste dankzij het steeds slechter wordende weer). Nu heb ik jullie lang genoeg verveeld met onze verhalen.

Heel veel liefs, bedankt voor alle steun (in materiële zowel als mentale en emotionele vorm) en tot ons volgende verslag,

Rosa & Koen