Week 5 en 6

Salaam Aleikum!

Bij gebrek aan spannende belevenissen heb ik dit keer maar besloten om jullie niet onnodig te vervelen en over twee weken in plaats van een te berichten. Het thema van de afgelopen weken was integratie.

Integratie. Een typsisch Nederlands woord if there ever was one, en misschien ook wel een typsich Nederlandse gewoonte. Overal waar ik tot nu toe ben geweest staan Nederlandse reizigers (en dus niet de toeristen die zich in all-inclusive hotels verschansen, die tellen niet!) bekend om hun vermogen zich aan te passen aan hun omgeving. Ze kleden zich niet aanstootgegevend, gedragen zich niet alsof ze beter zijn dan anderen en doen altijd wel een poging om de plaatselijke taal te leren. Eigenschappen om trots op te zijn, zou ik zo zeggen, en als antropoloog ook zeer van belang. Voor mij was het al vanaf het begin zaak dat ik mij aanpaste aan de plaatselijke cultuur. Wanneer ik mij onder mijn onderzoeksgroep begaf kleedde ik me altijd conservatief, met over m'n broek een rok of jurk, lange mouwen als mijn kledingvoorraad dat toestond en een sjaal over m'n haar. Zoals het hoort, begroette ik de mannen altijd voor de vrouwen en was ik nooit te direct, aagezien dit niet alleen geen goede eigenschap is voor vrouwen hier, maar ook erg on-bedoeinig. Het viel me niet zwaar om rekening te houden met de plaatselijke cultuur en het gaf me een betere toegang tot informatie voor mijn onderzoek. Maar tot twee weken terug had ik altijd mijn escape. Ik verbleef namelijk op een toeristische lokatie buiten het dorp en daar kon ik op m'n vrij momenten helemaal mezelf zijn. Het was prettig om af en toe de zon op m'n huid te voelen en niet constant herinnerd te worden aan het feit dat ik een vrouw ben. Maar nu, nu is dat anders.

Twee weken terug ben ik dan eindelijk verhuisd naar een huis in het bedoeienendorp Tarabeen. Mijn nederig stulpje (dit is geen understatement, zie de foto's op hyves) ligt achter het grote familiehuis, dat wordt bewoont door de middelste broer van Farag, Massad en zijn vrouw en twee dochters. In het huis links voor ons huis woont Farag' oudste broer, Faraag met zijn vrouw. Moeder Freja en oom Awad slapen meestal buiten voor het huis, samen met de oude en niet meer zo waakzame waakhond Dhoba. Naast mijn huuske ligt de 'tuin', waar weinig groens in te ontdekken valt, maar wel een hoop schapen, geiten, duiven en een kameel, Dhailan. Ook wij hebben geiten en schapen naast ons huis, even als Faraag. Het houden van vee is een van de overblijfselen van het nomadische en pastoralistische verleden van de bedoeienen. Ik vind het fantastisch om in deze beestenboel te wonen, ondanks het constante gemekker, de soms onaangename luchten en de iman die het nodig vindt om al om 4 uur 's ochtends mensen aan te sporen om zich naar de moskee recht achter ons huis te begeven voor het 5 uur gebed.. Maar het wonen in een bedoeienendorp vergt meer aanpassingen dan een vergroote resistentie tegen geur en geluid. Het betekent ook dat ik me nu geschikt moet kleden en gedagen zodra ik mijn poort uitloop. Om dit proces te vergemakkelijken heb ik mijzelf de trotse eigenaresse gemaakt van een klassieke djelabia en zwarte overjas, het dagelijkse kostuum voor de vrouwen hier. Bij het uitzoeken van dit kledingstuk kwam ik er achter dat zelfs mijn kledingsmaak integreert. Mijn oog viel op een blauw satijnen stuk met versieringen van chifon en strass steentjes in hartmotief rond de hals. Verschrikkelijk, I know! Twee maanden terug zou ik niet eens dood gevonden willen worden in een dergelijk toppunt van kitsch, maar mensen hier vinden dat soort dingen mooi, en zie daar, ik nu ook :). Het was een vreemde ontdekking, maar ja, zo gaan die dingen blijkbaar.. Ik moet zeggen dat ik me nog niet bedoeien genoeg voel om me in deze vermomming (gecomplementeerd door een sluier die mijn halve gezicht bedekt, uiteraard) naar de stad te begeven (het hele concept van je naar de stad geven is sowieso alles behalve typisch voor een bedoeienenvrouw), maar in het dorp voel ik me zeer op mijn plaats.

Het is vreemd hoe dat gaat, aanpassen. Gedragingen die ik eerder als onderdrukkend zou hebben ervaren, zoals het apart eten van de mannen nadat je als vrouw hun eten hebt gekookt, lijken nou niet meer dan normaal. Ik denk dat het me zo weinig moeite kost omdat ik iedere dag ervaar hoe gelijk we allemaal eigenlijk zijn achter de facade van verschillen. De mannen en vrouwen in de familie praten en lachen openlijk met elkaar en hebben allemaal dezelfde gevoelens als wij in Nederland, en ondanks de overduidelijke rolverdeling voelt de gezinssituatie niet als een plek van onderdrukking en dwang. De vrouwen doen wat zij doen omdat dit is wat hun moeders deden, en de mannen doen aanzienlijk minder omdat er niet meer van hun wordt verwacht. Daarentegen zijn zij wel verantwoordelijk voor het welzijn van hun gezin, wat een niet te onderschatte verantwoordelijkheid is in een omgeving waar sinds verschillende bomaanslagen en de daaropvolgende afwezigeid van toeristen weinig geld te verdienen valt. Hoe dan ook, ik voel me steeds meer geintegreerd, maar zeker niet geassimileerd, aangezien ik nog steeds de vrijheden geniet die bij mijn status als Europse vrouw horen. Ik ben een mazzellaar, dat is zeker. Het is trouwens ook duidelijk te merken dat de bedoeien zelf ook integreren, zij het in het moderne en niet het traditionele bestaan. Dit zorgt soms voor komische effecten. Zo zat ik laatst met de drie broers in de auto, toen Massad en Faraag langs de weg stopten omdat ze wilde bidden. Nadat zij hun rondes knielen, buigen en staan hadden afgerond stapten we weer in de auto, en ik vroeg Farag waarom Massad naar de stad moest. Het antwoord 'om WWE (een verschrikkelijk Amerikaans worstel-programma) te kijken' deed mij schaterlachen, wat niet werd begrepen door mijn medepasagiers. Voor mij was het een prachtig voorbeeld van het veranderende bestaan van de bedoeienen en de manier waarop moderniteit zich zonder problemen met traditie kan verstrengelen.

Wat heb ik nog meer meegemaakt? Niet bijster veel, zoals gewoonlijk. Mijn onderzoek gaat nog steeds traag, helaas, en ik vul mijn dagen met observeren, koken, eten, afwassen, lezen en bezoekjes aan de stad. De familie houdt mij nog steeds stevig aan haar boezem, wat ervoor zorgt dat ik af en toe een paar daagjes ontsnap en de rust en vrijheid opzoek van Little Head, een toeristisch maar uitgestorven 'camp' iets noordelijker. Soms voel ik me wat lui, zonder mijn werk en sociale bezigheden in Nederland, maar goed, ik noem het maar integratie en dan is het zo erg nog niet. Ik integreer nog even een paar weekjes verder en dan zie ik jullie allemaal weer in mei! Tot dan, of anders, tot mails!